Spanja hedh poshtë planin e NATO-s që vendet anëtare të shpenzojnë 5% të PBB-së për mbrojtje

Spanja ka hedhur poshtë një propozim të NATO-s për të shpenzuar 5 përqind të PBB-së për nevojat e mbrojtjes, i cili pritet të shpallet javën e ardhshme, duke e quajtur atë të paarsyeshëm.

Në një letër dërguar të enjten Sekretarit të Përgjithshëm të NATO-s, Mark Rutte, kryeministri spanjoll Pedro Sánchez tha se Spanja nuk mund të angazhohet për një objektiv specifik shpenzimesh në terma të PBB-së në samitin e NATO-s javën e ardhshme në Hagë. Shumica e aleatëve të SHBA-së në NATO janë në rrugën e duhur për të mbështetur kërkesën e Presidentit të SHBA-së, Donald Trump, që ata të investojnë 5 përqind të produktit të brendshëm bruto për nevojat e tyre të mbrojtjes dhe ushtarake.

Në fillim të qershorit, Suedia dhe Holanda thanë se synojnë të përmbushin objektivin e ri. Spanja ishte shpenzuesi më i ulët në aleancën ushtarake prej 32 vendesh vitin e kaluar, duke drejtuar më pak se 2 përqind të PBB-së së saj për shpenzimet e mbrojtjes. Në prill, Sánchez tha se qeveria do të rriste shpenzimet e mbrojtjes me 10.5 miliardë euro (12 miliardë) në vitin 2025 për të arritur objektivin e mëparshëm të NATO-s prej 2 përqind të PBB-së.

Pasi Rusia nisi pushtimin e saj të plotë të Ukrainës më 24 shkurt 2022, 32 aleatët e NATO-s ranë dakord të shpenzonin të paktën 2 përqind të PBB-së në buxhetet e tyre ushtarake. Por planet e NATO-s për mbrojtjen e Evropës dhe Amerikës së Veriut kundër një sulmi rus kërkojnë investim prej të paktën 3 përqind. Qëllimi tani është të rritet standardi në 3.5 përqind për shpenzimet thelbësore të mbrojtjes për tanke, avionë luftarakë, raketa mbrojtëse ajrore dhe punësimin e trupave shtesë. Një 1.5 përqind tjetër do të shpenzohej për gjëra të tilla si rrugë, ura, porte dhe aeroporte, në mënyrë që ushtritë të mund të vendosen më shpejt, si dhe për përgatitjen e shoqërive për një sulm të mundshëm.

Rutte duhej të paraqiste një propozim të ri të premten që synonte të kënaqte Spanjën. Aleatët evropianë dhe Kanadaja janë të etur të finalizojnë premtimin e shpenzimeve para samitit dhe të mos e lënë atë të hapur për ndonjë debat të nxehtë që mund ta zvarrisë takimin. Polonia dhe vendet baltike – Estonia, Letonia dhe Lituania – tashmë janë zotuar publikisht për 5 përqind, dhe Rutte ka thënë se shumica e aleatëve ishin gati ta mbështesnin qëllimin. Një pyetje e madhe që ende duhet përgjigjur është se çfarë afati kohor do të kenë vendet për të arritur objektivat e reja të shpenzimeve. Fillimisht u përcaktua një datë objektivi prej vitit 2032, por Rutte ka thënë se Rusia mund të jetë gati të nisë një sulm në territorin e NATO-s deri në vitin 2030.