Aeroplani i ri luftarak i Evropës në rrezik mes mosmarrëveshjeve franko-gjermane për pronësinë

Gjermania po akuzon prodhuesin francez Dassault për bllokimin e negociatave mbi projektin e Sistemit të Ardhshëm të Ajrit Luftarak (FCAS).

Pasiguria qëndron mbi Sistemin e Ardhshëm të Ajrit Luftarak (FCAS), një projekt i përbashkët midis Francës, Gjermanisë dhe Spanjës, që synon të zhvillojë një aeroplan luftarak të gjeneratës së gjashtë të mbështetur nga dronë të ndërlidhur brenda një reje luftimi.

Ideja, e nisur në vitin 2017 dhe me një kosto prej të paktën 100 miliardë eurosh, synon të forcojë mbrojtjen evropiane.

Javën e kaluar, Reuters raportoi se Ministria gjermane e Mbrojtjes akuzoi prodhuesin francez të aeroplanëve luftarakë Dassault për bllokimin e projektit pasi CEO i saj, Eric Trappier, bëri thirrje për kompetenca më të mëdha vendimmarrëse në fazën tjetër të projektit.

Jacob Ross, një studiues në Këshillin gjerman për Marrëdhëniet me Jashtë (DGAP), i tha Euronews se pavarësisht dëshirave të Dassault, pjesë të tjera të projektit janë të lidhura pazgjidhshmërisht me Airbus të Gjermanisë dhe Indra të Spanjës, dy kompanitë e tjera të përfshira në proces.

“Ka pjesë të tjera, shtylla të tjera të këtij projekti FCAS, për shembull një re luftimi, pra një infrastrukturë digjitale për shkëmbimin e informacionit, për lidhjen me aeroplanë të tjerë, dhe në veçanti me fluturake pa pilot, dronë, të cilët gjithashtu duhet të zhvillohen në veçanti nga Airbus dhe pala gjermane”, tha Ross.

Sipas Ross, disa zëra në Berlin kanë kërcënuar ta mbyllin derën e programit.

Gjermania mund t’i drejtohet një projekti rival për një aeroplan luftarak të gjeneratës së gjashtë, Tempest, të zhvilluar nga Italia, Mbretëria e Bashkuar dhe Japonia.

Zëra të tjerë gjermanë me mendje transatlantike po argumentojnë në favor të blerjes së më shumë aeroplanëve amerikanë F-35, në dëm të autonomisë strategjike të Evropës.

“Do të ketë një kosto për marrëdhënien dypalëshe franko-gjermane, por edhe për sovranitetin evropian në përgjithësi, pasi FCAS dhe projekti i tij simotër, MGCS, pra tanku i së ardhmes, ishin në një farë mënyre dy projektet kryesore të kësaj ideje, të këtij vizioni të një Evrope më sovrane”, tha Ross.

Javën e kaluar, kancelari gjerman Friedrich Merz dhe presidenti francez Emmanuel Macron u takuan në Toulon për takimin e Këshillit të Ministrave franko-gjerman.

Të dy riafirmuan angazhimin e tyre ndaj projektit, por lanë të kuptohej se mund të bëheshin rregullime.