Operacioni i NATO-s “Roja Lindore”

Incidentet e fundit me hyrjen e avionëve rusë në Estoni, si dhe incidentet me dronë në Poloni kanë shkaktuar reagime të shumta në të gjithë Bashkimin Evropian. Gjatë natës së 9-10 shtatorit, një numër dronësh rusë hynë në hapësirën ajrore polake. U identifikuan deri në 19 dronë, disa prej të cilëve u rrëzuan. Vetëm disa ditë më vonë, dronë rusë kaluan në territorin e Rumanisë, një tjetër anëtare e NATO-s.Të hënën (16.09.2025), autoritetet polake rrëzuan një dron që fluturonte mbi ndërtesat qeveritare në Varshavë dhe thuhet se arrestuan një bjellorus dhe një ukrainas. Askush nuk u lëndua dhe Rusia mohon se ndërhyrjet ishin të qëllimshme. Ndërsa tre ditë më parë në Estoni janë futur edhe tre avionë rusë, të cilët janë dëbuar nga avionët e NATO-s. Estonia ka kërkuar aktivizimin e Nenit 4 të NATO-s, që parashikon ndihmën e vendeve të tjera. Por edhe këtu Rusia mohoi se ka shkelur rregullat ndërkombëtare.

Operacioni i mundshëm i NATO-s

Menjëherë pas zhvillimeve në Poloni, NATO është përgjigjur duke nisur një mision të ri për të mbrojtur hapësirën ajrore në krahun e saj lindor.

I quajtur "Roja Lindore", ky "aktivitet shumëdimensional" përfshin forcimin e bazave tokësore dhe mbrojtjes ajrore dhe do të zgjasë "për një kohë të pacaktuar", njoftoi NATO më 12 shtator. Qëllimi është tu dërgohet një mesazh i qartë anëtarëve lindorë të NATO-s, por edhe Rusisë.

Mbretëria e Bashkuar dhe Danimarka janë ndër vendet që kanë premtuar mbështetje. Gjermania ka dyfishuar numrin e avionëve luftarakë të vendosur për të mbrojtur Poloninë nga dy në katër, ndërsa Franca ka vendosur avionë luftarakë Rafale.

Ndërsa avionët luftarakë dhe raketat ajër-ajër janë përdorur me sukses kundër dronëve, ato janë jashtëzakonisht të shtrenjta. "Dronët që shohim në Ukrainë kushtojnë midis 10,000 dhe 30,000 euro secili. Nëse qëlloni raketa milionë dollarëshe drejt tyre, shpejt do të mbaroni furnizimet”, tha Chris Kremidas-Courtney i Qendrës së Politikave Evropiane (EPC). "Është si të godasësh një gjilpërë me çekiç.”

Ai sugjeron që NATO të investojë në teknologji më efikase, siç është sistemi suedez i qitjeve me dronë Nimbrix, për të shmangur "asimetritë e kostos”.

Një mur evropian kundër dronëve?

Shtetet baltike, Polonia dhe Finlanda kanë bërë thirrje për një mbrojtje të koordinuar kundër dronëve për vite me radhë. Kjo ide shpesh quhet "mur kundër dronëve”, i cili u përmend edhe nga Presidentja e Komisionit Evropian Ursula von der Leyen në fjalimin e saj për gjendjen në BE.

Njohuritë ukrainase do të luajnë një rol kyç në ndërtimin e këtij "muri”. Komisioni ka njoftuar një projekt të përbashkët për të prodhuar dronë me vlerë 6 miliardë euro.

"Duhet të mësojmë nga ukrainasit", tha për DW Ian Bond i Qendrës për Reformën Evropiane (CER). "Ata kanë një shkallë të lartë suksesi në rrëzimin e dronëve rusë, dhe nëse e kanë teknologjinë, ne duhet ta blejmë dhe ta kopjojmë".

Admirali Rob Bauer, ish-kryetar i Komitetit Ushtarak të NATO-s, i tha DW se sfida është të zbatohet teknologjia e re në një shkallë të gjerë. Përveç investimit në pajisje, Evropa duhet të ndryshojë qasjen e saj ndaj Rusisë: "Duhet të informojmë publikun dhe të pranojmë se ekziston një kërcënim".

Kremlini pretendon se NATO është në luftë me Rusinë, ndërsa NATO e mohon këtë. Bauer tha se NATO është në një "zonë gri midis paqes dhe luftës" dhe është në gatishmëri të lartë: "Ky është një mesazh i rëndësishëm për Putinin - NATO do të përgjigjet, pavarësisht se çfarë ndodh".

Bauer thotë se forcat mbrojtëse të aleancës kanë treguar efektivitetin e tyre duke rrëzuar dronë mbi Poloni: "Mendoj se e kaluam provën, por duhet të përmirësohemi në përballimin e këtyre kërcënimeve të reja", i tha ai DW.

A mund ti ndalë NATO ndaj provokimeve me dronë?

Ian Bond i CER është skeptik në lidhje me aftësitë aktuale të NATO-s: "Duket se NATO nuk ishte e përgatitur të rrëzonte dronë dhe duhet ti përmirësojë seriozisht aftësitë e saj."

Në korrik, Lituania raportoi dy dronë rusë në hapësirën e saj ajrore, por nuk i rrëzoi ato. Rumania vendosi kohët e fundit të mos hapte zjarr ndaj një droni që më pas kaloi në Ukrainë. Bond paralajmëron se Moska mund ta marrë një mosveprim të tillë si inkurajim.

Përveç kapjes së dronëve, ekspertët thonë se qeveritë duhet të marrin në konsideratë aplikacionet e alarmit dhe rritjen e kapacitetit të strehimit. "Do të ishte një hap i frikshëm, por jo i tepruar," thotë Bond.

Kremidas-Courtney pajtohet: "Ne duhet të supozojmë se Rusia do të përpiqet të kryejë ndërhyrje të tilla çdo dy javë derisa të paguajë një çmim që do ti dekurajojë ata."

NATO shpreson që Operacioni "Roja Lindore" do të arrijë pikërisht këtë synim. / DW