“Lufta hibride” që po përballet Evropa një dhuratë për Putinin, por ka edhe rreziqe

Pa qëlluar asnjë të shtënë, Presidenti rus Vladimir Putin gjatë javës së kaluar ia ka dalë t’ua sjellë luftën e Ukrainës miliona evropianëve, kryesisht të paprekur nga konflikti.

Dhe nuk filloi me një krismë, por me një rënkim.

Pasi dronët shkaktuan ndërprerje të mëdha në disa aeroporte të enjten në mbrëmje, kryeministrja daneze, Mette Frederiksen u tha danezëve të shqetësuar se Evropa mund të shohë “sulme hibride më të dhunshme dhe të shpeshta si një realitet të ri”.

Por ajo nuk e përmendi Rusinë si fajtoren e drejtpërdrejtë – pasi ndoshta deri më tani mungojnë provat, ose fajësimi i të tjerëve ushqen shumë qëllimet e Moskës – por përkundrazi si kërcënimin kryesor të Evropës.

Mungesa e qartësisë është një simptomë e këtyre sulmeve. Fajtori anonim nuk mund të emërtohet ose të ndalet – për një kohë – pavarësisht dëmit ose shqetësimit të lehtë që shkakton. Dhe pritja ose pasiguria është një tjetër. Frederiksen i shtoi një motiv tjetër sulmuesit të panjohur – se “ata duan që ne të mos u besojmë më autoriteteve tona”.

E njëjta histori po luhet në të gjithë Evropën.

A kishte vërtet ndërmend Rusia të dërgonte më shumë se 20 dronë në Poloni? A ishte shkelja 12-minutëshe e hapësirës ajrore estoneze për shkak të trajnimit të dobët të pilotëve rusë, siç ka sugjeruar gjenerali më i lartë amerikan në Evropë, Alexus Grynkewich, apo një zgjerim i agresionit të Moskës? Si mund të ishte një sulm hakerimi që uli në tokë fluturime të ndryshme në të gjithë Evropën disa ditë më vonë thjesht një rastësi e palidhur?

Pas tre ditësh mbylljeje të aeroporteve dhe raportimit të një anijeje ushtarake ruse të ulur pranë brigjeve të saj me transponderët e fikur, zyrtarët danezë ende nuk e kanë të qartë se kush qëndron pas sulmeve.

Frederiksen pranoi rreziqet si të përgjigjeve të gabuara të nxituara, ashtu edhe të përgjigjeve të vonuara. Inteligjenca ushtarake daneze tha të enjten në mbrëmje se nuk mund t’i “emërtonte” fajtorët, ndërsa kreu i policisë së sigurisë së brendshme, PET, tha se “rreziku i sabotimit rus në Danimarkë është i lartë”. Danimarka është ndryshe e hapur ndaj kërcënimit të Putinit. Ajo i ka dhënë Ukrainës avionë F-16, do ta ndihmojë atë të ndërtojë dronë dhe po armatoset me raketa me rreze të gjatë veprimi si pjesë e përpjekjeve parandaluese.

Zyrtarët perëndimorë përballen çdo ditë me një paradoks të luftës hibride – pavarësisht nëse duhet të fajësohet dikush apo jo.

A e rrit fajësimi i fajtorit të vërtetë – veçanërisht nëse është Rusia – në të vërtetë mosmarrëveshjen dhe ankthin që ata duan të mbjellin? Apo mosnxjerrja në pah e kërcënimit në rritje e lë shoqërinë të verbër dhe të papërgatitur ndaj problemit deri në momentin kur nevojiten veprime dhe zgjedhje të forta mbrojtëse? Është shumë më e lehtë, politikisht dhe hipotetikisht, të rrëzosh një avion rus pas muajsh të tërë fajësimi publik të Moskës për mbylljen e aeroportit dhe kaosin. Për muaj të tërë, fantazma e sabotimit ka endur mbi Evropën kontinentale.

Mbretëria e Bashkuar – një tjetër sponsor i zjarrtë i mbrojtjes së Ukrainës – ka parë kriminelë të rinj të ngjashëm me bandat të rekrutuar nga Rusia dhe të dënuar sipas kushteve të egra të Aktit të Sigurisë Kombëtare për vënien e zjarrit në një depo që mbante furnizime për Ukrainën. Policia britanike arrestoi një burrë 41-vjeçar dhe një grua 35-vjeçare në Essex sipas të njëjtit ligj javën e kaluar.

Softueri i regjistrimit në aeroport dhe një çerdhe në Londër janë hakuar, por ndoshta nga bandat kriminale dhe jo nga agjentët e Moskës. Pavarësisht se kush është përgjegjës, përhapja e këtij kaosi dhe cenueshmërie i ka mundësuar Putinit të sjellë ndjesinë e zgjerimit të konfliktit në derën e Evropës, pikërisht në momentin kur administrata Trump kërkon që Evropa të jetë më përgjegjëse për mbrojtjen e vet.

Kjo i bën kostot e mbështetjes urgjente dhe të pashmangshme të Ukrainës të ndihen më të prekshme në shtëpitë evropiane. Kjo amplifikon argumentet e atyre që i japin Putinit qetësimin – të cilët propozojnë t’i japin atij atë që dëshiron nëse ai thjesht ndalet – dhe atyre që thonë se oreksi i Kremlinit për agresion po rritet vetëm në rregull dhe ka nevojë për një përgjigje vendimtare.

Dhe kërcënimi rrezikon përkohësisht të shpërqendrojë politikëbërësit dhe buxhetet evropiane nga detyra më e rëndësishme dhe më me pasoja e rrezikut në vijën e parë të frontit të Ukrainës.

Është një mrekulli, deri diku, që ofensiva e verës e Rusisë nuk ka pushtuar më shumë territor. Por sulmi i saj ndaj qyteteve të Ukrainës është i pamëshirshëm dhe në rritje. Buxhetit të sforcuar të mbrojtjes së Evropës, javët e fundit të trazirave hibride i kanë shtuar dy detyra të kushtueshme të menjëhershme: qëndrueshmëri më të madhe të infrastrukturës ndaj dronëve dhe hakerëve, dhe një mbrojtje ajrore të gjerë, të vazhdueshme dhe të kushtueshme kundër dronëve dhe avionëve luftarakë rusë në të gjithë kufirin e tyre lindor.

Kostoja e mbrojtjes kundër shumë dronëve të lirë ende nuk e ka imituar efikasitetin e jashtëzakonshëm që përfaqëson ky kërcënim i ri. Një F-35 holandez mund të qëllojë raketa me vlerë dhjetëra mijëra euro për të rrëzuar një dron polistireni të tipit Shahed me vlerë 30,000 dollarë në Poloni. Por kjo është e paqëndrueshme për një periudhë të gjatë dhe lë një zgjedhje të vështirë midis mospërgjimit të ndërhyrësve pasi është shumë e shtrenjtë, ose shpenzimit të miliona dollarëve çdo muaj në mbrojtjen e fuqishme dhe të pafundme të hapësirës ajrore të NATO-s.

Nuk është gjithçka mirë për Kremlinin. Ekziston një rrezik i konsiderueshëm që sabotatorët e tyre të jashtëm – ose spiunët që konkurrojnë për favore – të tejkalojnë kufijtë dhe të vrasin civilë në një vend të NATO-s.

Ekziston rreziku që Rusia të fajësohet për gjëra që nuk i ka bërë dhe të ofrojë mbulim për krimin e organizuar të vërtetë për të zgjeruar aktivitetet e tij. Ekziston rreziku që natyra e paparashikueshme e Presidentit të SHBA-së, Donald Trump, të sjellë një reagim që është disproporcional me çdo përshkallëzim. Ai gjithashtu mund të refuzojë të reagojë fare, ose të reagojë tepër. K jo paparashikueshmëri e gjerë është mënyra se si fillojnë konfliktet më të mëdha. Përsëri, kjo nuk është e gjitha në favor të Putinit. Ai nuk është adhurues i rreziqeve të mëdha. Ai pushtoi Ukrainën pasi iu tha se do të duheshin javë për ta pushtuar. Duket se ai është përshkallëzuar kundër Kievit dhe Evropës në javët e fundit vetëm pas një samiti shumë miqësor me presidentin e Kinës, Xi Jinping.

Por për momentin, këto sulme hibride – me qëllim apo rastësi – po u imponojnë evropianëve të zakonshëm një ndjenjë kostoje për mbështetjen e qëndrueshme që qeveritë e tyre i japin Ukrainës. Shqetësimet jo-vdekjeprurëse të vonesave në aeroporte, rritjes së çmimeve të benzinës dhe sulmeve kibernetike janë – pa asnjë gjurmë ironie – të krahasueshme me ato që ndjejnë civilët e zakonshëm rusë në të njëjtin vend që nisi një pushtim të paprovokuar, duke vrarë ukrainas të pafajshëm çdo ditë.

Por muajin e kaluar, Evropës i është dhënë një sërë shqetësimesh të reja të kushtueshme për të cilat nuk ka një fajtor të lehtë apo zgjidhje të lirë.

Ky shpërqendrim afatshkurtër është sigurisht një fitore e mjaftueshme për Putinin, në vitin e tij të katërt të një lufte me rëndësi ekzistenciale. / CNN