Nga pallati në burg: Rënia e pabesueshme e Nicola Sarkozy

Nicolas Sarkozy ishte në kulmin e politikës franceze vetëm për pesë vjet, por la pas një gjurmë të gjatë dhe të shëmtuar akuzash për korrupsion. Tetë vjet pas tërheqjes nga politika, ai mbetet ende njeri me ndikim, si këshilltar i besuar i Emmanuel Macronit, i cili iu drejtua figurës së zjarrtë të së djathtës kur liberalizmi i tij qendror u vu në vështirësi përballë sulmeve të partisë së Marine Le Pen. “E djathta nuk ka gjetur ende dikë për ta zëvendësuar”, tha një njeri brenda rrethit të tij.

Megjithatë, kjo shtyllë e shtetit francez përfundoi nën arrest shtëpie, me byzylyk elektronik në kyçin e këmbës, pas një dënimi për përpjekje për të korruptuar një gjyqtar. Në një çështje tjetër, ai u akuzua për shpenzime të tepërta gjatë fushatës së tij të pasuksesshme presidenciale të vitit 2012. Por të gjitha këto zbehen përballë sagës libiane të financimit të fushatës: akuza se kishte firmosur një pakt korrupsioni me ish-udhëheqësin libian Muammar Gaddafi, për të marrë miliona euro për fushatën e tij të vitit 2007.

Të enjten, ai u dënua me pesë vjet burg për «komplot kriminal», por u shpall i pafajshëm për akuzat e tjera, përfshirë korrupsionin. Gjithsesi, gjasat janë që së shpejti të lërë rehatinë e shtëpisë, ku jeton me gruan e tij të tretë, modelen dhe këngëtaren Carla Bruni-Sarkozy, për një qeli burgu.

«Historia është aq e çmendur dhe e ndërlikuar sa ishte e vështirë të besohej», tha një gazetar francez për The Independent. «Është një çështje shumë serioze; nuk ka pasur asgjë tjetër të ngjashme.»

Nga Gaddafi te Pallati Élysée

Për vite me radhë, Gaddafi ishte një lider i përjashtuar ndërkombëtarisht, i lidhur me sponsorizimin e sulmeve terroriste, përfshirë rrëzimin e një avioni francez DC-10 në Niger në vitin 1989, ku humbën jetën 170 persona, mes tyre 40 francezë. Por pas sulmeve të 11 shtatorit, diktatori libian nisi një fushatë për të fituar respekt ndërkombëtar.

Dhe ia arriti. Në vitin 2007, dy muaj pas zgjedhjes së Sarkozy-t, Gaddafi ngriti çadrën e tij në kopshtet e pallatit Élysée, duke bllokuar trafikun e Parisit me 100 limuzinat e veta, dhe duke zemëruar qytetarët francezë. Për ata që u tmerruan nga ftesa, Sarkozy tha se ishte një gjest mirënjohjeje për lirimin e disa infermiereve bullgare të burgosura padrejtësisht në Libi. Por gjykata e Parisit dëgjoi një version krejt tjetër: e vërteta ishte jashtëzakonisht e pistë dhe e rrezikshme.

Sipas prokurorëve, përballë kufizimeve të rrepta për financimin e fushatës, Sarkozy gjeti një rrugë të fshehtë: financim masiv nga një burim ku askush nuk do të dyshonte. «Pas imazhit publik, hetimet zbulojnë një njeri të shtyrë nga ambicie personale të pakufizuara, gati të sakrifikojë ndershmërinë, integritetin dhe moralin në altarin e pushtetit», thanë prokurorët.

Një karrierë e ndërtuar mbi ambicie dhe spektakël

Sarkozy është bir i një aristokrati refugjat hungarez dhe i një nëne me origjinë të përzier katolike dhe hebreje sefardike. Nuk kishte arsimimin klasik të elitës franceze: studioi në mënyrë modeste dhe u bë avokat. Por që adoleshent, e shtyu një ambicie e zjarrtë politike.

Një personazh karizmatik, ai ishte politikani i parë francez që zotëroi televizionin. Një hap i hershëm drejt ngjitjes ishte posti i kryebashkiakut të Neuilly-sur-Seine, një periferi e pasur pariziene, ku fitoi mbrojtjen e Jacques Chirac.

Por ai i tregoi instinktet e tij të pamëshirshme kur u kthye kundër Chiracut, duke mbështetur një rival në zgjedhjet presidenciale të vitit 2002. Pas dështimit, u rikthye në Neuilly — dhe tronditi vendin në vitin 1993, kur u bë hero i një drame reale me pengje, duke shpëtuar 21 fëmijë të mbajtur nga një terrorist në një kopsht fëmijësh. Ai hyri vetë, negocioi me autorin dhe i nxori fëmijët të padëmtuar në krahë, një nga një. Prej aty nuk u ndal më.

Nën presidencën e Chirac, Sarkozy mori postin e rrezikshëm të ministrit të Brendshëm. Në këtë rol ai vizitoi tendën e Gaddafi-t në Tripoli — për të diskutuar emigracionin e paligjshëm, por, sipas prokurorëve, edhe për të vulosur marrëveshjen e pistë me liderin libian.

Jeta private e tij nuk ishte më pak e trazuar: gjatë kohës si kryebashkiak ra në dashuri me Cecilia Ciganer-Albeniz, nusen në një martesë që ai vetë po e celebronte; më pas u martua me të. Shpejt pas ndarjes, u dashurua me Carla Brunin në një darkë dhe u martua me të pak kohë më pas. Nga tre martesat e tij, Sarkozy ka tre djem dhe një vajzë.

Provat dhe procesi

Në procesin e fundit, prokurorët paraqitën një mal provash rrethanore: dëshminë e ndërmjetësit franko-libanez Ziad Takieddine se kishte sjellë 5 milionë euro në tre valixhe nga Tripoli në Paris; marrjen me qira të një kasaforte të madhe bankare nga shefi i kabinetit të Sarkozy-t; dhe pagesa 250 mijë euro në cash për punonjës të fushatës. Takieddine vdiq në Bejrut dy ditë para shpalljes së vendimit.

Gjykata e shpalli Sarkozy-n fajtor për komplot kriminal, në një skemë që veproi nga 2005 deri më 2007 për të financuar fushatën e tij me fonde nga Libia në këmbim të favoreve diplomatike. Ai u shpall i pafajshëm për tre akuza të tjera, përfshirë korrupsionin pasiv, financimin e paligjshëm të fushatës dhe fshehjen e shpërdorimit të fondeve publike.

Sarkozy mohoi me forcë çdo faj dhe theksoi se, edhe pas një dekade hetimesh, «asnjë provë e drejtpërdrejtë nuk është gjetur».

«Është një komplot», tha ai në gjyq. «Dhjetë vjet shpifje, 48 orë në paraburgim, 60 orë marrje në pyetje, dhjetë vjet hetime, katër muaj gjykim… por nuk do të gjeni kurrë, asnjëherë, as një euro që unë kam marrë nga Libia, as edhe një cent.»

Gjendjen e ndërlikon edhe sjellja e dëshmitarëve kyç. Në vitin 2012, Takieddine pretendoi se kishte prova që Libia kishte derdhur mbi 50 milionë euro në fushatën e Sarkozy-t, por në vitin 2020 i tërhoqi deklaratat — sipas gazetës Libération, i nxitur nga aleatët e Sarkozy-t, përfshirë edhe Carla Bruni-Sarkozy, e cila ndodhet në akuzë për ndikim te dëshmitarët. / bota.al