Von der Leyen shtyn përpara huan për Ukrainën, Belgjika kundër

Ursula von der Leyen ka ofruar garanci të gjera për ta bindur Belgjikën të pranojë huan e paprecedentë të reparacioneve për Ukrainën, pavarësisht paralajmërimeve të autoriteteve belge se rreziqet mund të jenë fatale. Liderët e BE-së do të mblidhen më 18 dhjetor për vendimin final. Nëse nuk arrihet marrëveshje, BE-ja do të kalojë në borxh të përbashkët.

Komisioni Evropian ka paraqitur garanci të detajuara ligjore që përfshijnë kontribute bilaterale nga vendet anëtare, një rezervë nga buxheti i BE-së, mbrojtje kundër hakmarrjes dhe një ndalim të ri për kthimin e aseteve sovrane në Rusi. Kjo është përpjekja më e gjerë për të kapërcyer rezistencën belge para samitit të 18 dhjetorit, ndërsa Ukraina thotë se i duhet financim i ri që në pranverën e ardhshme.

Von der Leyen tha se BE-ja po dërgon një sinjal të fortë se do të mbështesë Ukrainën afatgjatë, duke i dhënë mjetet për t’u mbrojtur dhe për të negociuar paqen nga një pozitë force.

Një skemë e patestuar

Hua e reparacioneve synon të mbulojë nevojat e Ukrainës për dy vitet e ardhshme, të vlerësuara në 135 miliardë euro. BE-ja pritet të kontribuojë 90 miliardë euro. Skema parashikon që asetet e ngrira të Bankës Qendrore Ruse të përdoren si kredi pa interes.

Belgjika mban rolin kyç, pasi pjesa më e madhe e aseteve – rreth 185 miliardë euro – janë në Euroclear, në Bruksel. Që nga shtatori, Belgjika ka kërkuar garanci të plota për t’u mbrojtur nga çdo hakmarrje ruse ose humbje potenciale me shumë miliarda euro. Një shqetësim tjetër është mundësia që sanksionet të rrëzohen nga vetoja e një vendi të vetëm.

Qëndrimi i palëkundur i Belgjikës

Ministri i Jashtëm belg Maxime Prévot tha se hua e reparacioneve është “opsioni më i keq”. Ai theksoi se propozimet e Komisionit nuk adresojnë shqetësimet e tyre dhe se nuk është e pranueshme që Belgjika të përballet e vetme me rreziqet.

Von der Leyen prezantoi garanci shtesë që përfshijnë mbështetje nga vendet anëtare dhe buxheti i BE-së, mbulim të mundshëm të arbitrazheve dhe masa për të parandaluar kthimin e aseteve ruse. BE-ja do të përdorë gjithashtu një ligj të ri bazuar në nenin 122 për të parandaluar heqjen e parakohshme të sanksioneve.

Nëse nuk arrihet marrëveshje, BE-ja do të kthehet te borxhi i përbashkët, rreth 45 miliardë euro vetëm për vitin 2026 – një opsion që Belgjika e preferon, por që kundërshtohet nga shumica e vendeve anëtare.

Faktori Trump

Asetet ruse janë përfshirë në negociatat e drejtuara nga SHBA për t’i dhënë fund luftës në Ukrainë. Plani fillestar amerikan–rus parashikonte përdorimin e aseteve për përfitime tregtare, ide që u refuzua kategorikisht nga Evropa.

Presidenti ukrainas Volodymyr Zelenskyy tha se çështjet më të vështira mbeten territori dhe asetet e ngrira, duke theksuar nevojën për transparencë dhe drejtësi.

Kryeministri belg De Wever paralajmëroi se vazhdimi me huan e reparacioneve mund të pengojë një marrëveshje paqeje. Von der Leyen e kundërshtoi, duke thënë se mbështetja e fortë e BE-së e forcon pozitën negociuese të Ukrainës.

Tekstet ligjore do të diskutohen nga ambasadorët, me synimin që një marrëveshje të arrihet para samitit të dhjetorit. Për të marrë financimin e radhës nga FMN-ja, kërkohet angazhim i qartë nga aleatët evropianë për stabilitetin makroekonomik të Ukrainës.

Teknikisht, paketa mund të miratohet me shumicë të cilësuar, por tejkalimi i Belgjikës konsiderohet politikisht i papranueshëm.