A u manipuluan zgjedhjet presidenciale në Poloni?

Mijëra kundërshtime hedhin hije mbi fitoren e konservatorit të krahut të djathtë Karol Nawrocki në zgjedhjet presidenciale të Polonisë. A do të ketë rinumërim?

Pas fitores së kandidatit të saj, Karol Nawrocki, në zgjedhjet presidenciale tre javë më parë, kampi konservator i krahut të djathtë në Poloni  është plot forcë. Lideri i partisë opozitare Ligj dhe Drejtësi (PiS), Jaroslaw Kaczynski, po mobilizon mbështetësit e tij për një përballje të ashpër me qeverinë pro-evropiane të qendrës së majtë të Donald Tusk.

Qëllimi i tij: të rrëzojë qeverinë së bashku me presidentin Nawrocki dhe të kthehet në pushtet pas zgjedhjeve të ardhshme parlamentare në vitin 2027, më së voni.

Megjithatë, gjendja triumfuese e konservatorëve të krahut të djathtë ka një problem serioz: Gjykata Supreme (SN) po përmbytet me kundërshtime zgjedhore - më shumë se 50.000 deri më tani, sipas presidentes së Gjykatës, Malgorzata Manowska. Dhe thuhet se do të ketë me thasë të tërë plot me letra proteste që do të vijnë.

Protestuesit pretendojnë se kanë ndodhur parregullsi gjatë numërimit të votave nga komisionet zgjedhore - në dëm të kundërshtarit pro-evropian të Nawrocki-t, Rafal Trzaskowski.

Në eventin e parë publik të partisë PiS pas zgjedhjeve të dielën, Kaczynski akuzoi koalicionin qeverisës se po përpiqet të sfidojë rezultatet e zgjedhjeve. "Ne nuk do të tolerojmë mashtrime të tilla; nuk do të lejojmë që zgjedhjet të na vidhen", tha Kaczynski.

Tusk kërkon sqarime

Nawrocki fitoi zgjedhjet në raundin e dytë më 1 qershor 2025, me një diferencë të ngushtë prej 51 për qind me 49 për qind. Duke iu drejtuar kryeministrit Tusk, presidenti i zgjedhur tha: "Presidenti i ardhshëm nuk do të lejojë që Polonia të privohet nga demokracia e saj dhe liria për të zgjedhur presidentin e saj".

Historiani 42-vjeçar i bëri thirrje Tusk të "përmbahet nga reagimet histerike dhe të ndalojë shkatërrimin e demokracisë polake". Nawrocki është planifikuar të marrë detyrën më 6 gusht.

Fillimisht, Tusk reagoi me shumë kujdes ndaj raportimeve për parregullsi. Menjëherë pas zgjedhjeve të balotazhit më 1 qershor, në mediat sociale u shfaqën informacione se në zonat zgjedhore ku kandidati liberal Rafal Trzaskowski kishte një epërsi të qartë në raundin e parë, Nawrocki çuditërisht kryesonte në balotazh.

Meqenëse Tusk dhe politikanë të tjerë kryesorë nga Platforma e tij Qytetare (PO) heshtën ndaj akuzave, deputeti i PO-së, Roman Giertych, mori iniciativën. Ai postoi një formular në internet ku njerëzit që dëshironin të paraqisnin një kundërshtim thjesht duhej ta plotësonin.

"Ishte mashtrim zgjedhor", shpjegoi avokati, i cili është një nga kundërshtarët më të ashpër të PiS. Në një përpjekje për ta kompromentuar atë, stacioni televiziv i krahut të djathtë TV Republika ka transmetuar regjistrime të bisedave telefonike private të politikanit për ditë të tëra, të cilat me shumë gjasa janë përgjuar duke përdorur programin spiun Pegasus.

Shkëmbim goditjesh me presidentin

Tusk është aktivizuar ndërkohë në këtë debat. Javën e kaluar, ai dhe presidenti në largim Andrzej Duda u përplasën në takimin e Këshillit të Sigurisë Kombëtare. Duda vjen nga i njëjti kamp politik si Nawrocki. Tusk dhe Duda u përfshinë gjithashtu në një duel verbal në X.

"A nuk jeni thjesht kurioz për rezultatet e vërteta të zgjedhjeve? Sigurisht që po. Siç e dimë të gjithë, njerëzit e mirë nuk kanë pse të kenë frikë," u shkroi ai Dudës, Kaczynskit dhe Nawrockit.

"Z. Tusk dhe kolegët e tij nuk mund ta pranojnë humbjen," u përgjigj Duda. "Nuk jam kurioz për rezultatet e zgjedhjeve sepse i njoh. Komisioni Shtetëror i Zgjedhjeve i njoftoi ato shumë kohë më parë," kundërshtoi ai, duke theksuar se Nawrocki kishte fituar me një diferencë prej pak më pak se 370.000 votash.

Qeveria nuk kërkon rinumërim

Nga më shumë se 50.000 kundërshtime me shkrim, Gjykata Supreme deri më tani ka regjistruar afërsisht 10.000. Rinumërime janë urdhëruar në 13 raste, me gabime të zbuluara në njëmbëdhjetë zona zgjedhore.

Në shumicën e rasteve, votat për Trzaskowski-n iu atribuan kundërshtarit të tij, ose emrat e dy kandidatëve u shkëmbyen në procesverbal. Në një rast, zyra e prokurorit publik nisi procedurat.

"Ne nuk po i kontestojmë rezultatet e zgjedhjeve. Ne thjesht duam të sqarojmë të gjitha rastet problematike", theksoi zëdhënësi i qeverisë Adam Szlapka.

Shumë përfaqësues të koalicionit qeverisës, përfshirë zëvendëskryeministrin Wladyslaw Kosiniak-Kamysz, gjithashtu besojnë se shkalla e parregullsive nuk ofron arsye për të vënë në dyshim fitoren e Nawrocki-t. "Asnjë udhëheqës i partive të koalicionit nuk ka kërkuar rinumërim të të gjitha votave", tha udhëheqësi i të Majtës së Re, Wlodzimierz Czarzasty, të martën pas një takimi të partnerëve të koalicionit.

Gjykata Supreme ka afat deri më 2 korrik

Gjykata Supreme ka afat deri më 2 korrik për të shqyrtuar ankesat zgjedhore. Gjyqtarët duhet të japin vendimin e tyre mbi vlefshmërinë e fletëvotimit 30 ditë pas zgjedhjeve.

Por as vendimi i Gjykatës së Lartë nuk ka gjasa ta përfundojë mosmarrëveshjen. Dhoma për Shqyrtim të Jashtëzakonshëm dhe Çështje Publike do të vendosë për vlefshmërinë e zgjedhjeve.

Ky organ, i krijuar nga PiS, nuk njihet si një gjykatë e pavarur dhe e paanshme as nga Gjykata Evropiane e Drejtësisë dhe as nga Gjykata Evropiane e të Drejtave të Njeriut. "Gjyqësori polak është një rrëmujë e plotë", pranon kryetarja e SN Manowska.

"Nuk po pretendoj se zgjedhjet presidenciale u manipuluan. Megjithatë, ka kaq shumë pikëpyetje në debatin rreth rezultatit saqë një rinumërim i të gjitha votave të hedhura në zgjedhjet e balotazhit bëhet çështje e politikës shtetërore polake", komentoi Bartosz Wielinski, një gazetar për Gazeta Wyborcza.

Shkencëtari politik Antoni Dudek paralajmëron kampin qeveritar kundër promovimit të një "miti të zgjedhjeve të manipuluara". Ky mit do të ishte jashtëzakonisht i rrezikshëm për stabilitetin e shtetit polak dhe mund të çonte në dhunë dhe madje edhe në luftë civile, tha Dudek për televizionin Polsat të hënën.

Ndërkohë, Kryetari i Parlamentit Szymon Holownia po përpiqet ta qetësojë situatën. "Nëse Gjykata Supreme i shpall zgjedhjet të vlefshme, unë do të mbledh Asamblenë Kombëtare më 6 gusht në mënyrë që Karol Nawrocki të mund të bëjë betimin", tha Holownia të martën (24 qershor 2025)./DW