Publikohet raporti mbi të drejtat e njeriut në Turqi, Ankaraja hedh poshtë rekomandimet nga Greqia dhe Qiproja

Raporti i Grupit të Punës për Rishikimin Periodik Universal (RPU) të Turqisë, i cili do të mbahet gjatë sesionit të 49-të të Këshillit të të Drejtave të Njeriut të OKB-së (8 shtator – 3 tetor 2025), është postuar në OKB.

Raporti shqyrton përmbushjen e detyrimeve të Turqisë për të drejtat e njeriut.  Konkretisht, ai përfshin prezantimin kombëtar të Turqisë, duke iu referuar reformave mbi pavarësinë e gjyqësorit, të drejtat e grave, të drejtat e fëmijëve, mbrojtjen e refugjatëve, lirinë e shprehjes dhe sundimin e ligjit, përgjigjet e Turqisë ndaj pyetjeve nga shtetet anëtare të OKB-së, si dhe rekomandimet nga cikli i mëparshëm i vlerësimit.

Raporti gjithashtu përfshin një listë të detajuar të rekomandimeve nga më shumë se 120 vende, në lidhje me çështje të tilla si reforma gjyqësore, dhuna me bazë gjinore, arsimi, liria e shprehjes, lufta kundër diskriminimit dhe të drejtat e pakicave.

Në këtë dokument, Greqia i paraqiti Ankarasë gjashtë rekomandime specifike, duke i bërë thirrje:

“Të zbatojë vendimet e Gjykatës Evropiane të të Drejtave të Njeriut mbi të drejtat e trashëgimisë dhe pronës, duke përfshirë ato të pasardhësve të anëtarëve të pakicës greke që nuk janë shtetas turq”. ”

Të zbatojë vendimet e Gjykatës Evropiane të të Drejtave të Njeriut mbi shkeljet e të drejtave të njeriut në zonat e pushtuara nga turqit të Qipros”.

“Të garantojë një mjedis të sigurt për median, shoqërinë civile, partitë politike pa frikë nga hakmarrjet”.

“Të respektojë të drejtat kulturore të pakicës ortodokse greke, duke përfshirë ruajtjen e vendeve të trashëgimisë botërore si Shën Sofia dhe Manastiri i Çoras si hapësira ndërkulturore”.

“Garantimi i lirisë fetare, duke përfshirë njohjen e statusit ligjor të Patriarkanës Ekumenike, rihapjen e Shkollës Teologjike të Halkit dhe duke u mundësuar komuniteteve jo-muslimane të zgjedhin udhëheqësit e tyre dhe të menaxhojnë institucionet e tyre”.

“Adresimi i diskriminimit dhe dhunës ndaj grave dhe personave LGBTI dhe sigurimi i mbrojtjes së pakicave”.

Prandaj, Republika e Qipros i kërkoi Turqisë:

“Të shqyrtojë anëtarësimin në Statutin e Romës të Gjykatës Ndërkombëtare Penale”.

“Të hetojë në mënyrë efektive fatin e personave të zhdukur në Qipro dhe të sigurojë akses të papenguar në Komitetin për Personat e Zhdukur”.

“Të respektojë plotësisht të drejtat e të gjithë qipriotëve, përfshirë ata të bllokuar, dhe të lejojë akses të pakufizuar në monumentet fetare të krishtera”.

“Të anulojë vendimin për tërheqje nga Konventa e Stambollit”.

“Të zbatojë plotësisht vendimet e Gjykatës Evropiane të të Drejtave të Njeriut mbi territoret e pushtuara dhe të rivendosë të drejtën e kthimit dhe pronës së të zhvendosurve”.

Turqia i hodhi poshtë kategorikisht të gjitha rekomandimet e paraqitura nga Republika e Qipros, duke deklaruar se “nuk e njeh atë dhe as nuk i pranon pretendimet e saj për të përfaqësuar të gjithë ishullin”.

Gjithashtu, ajo hodhi poshtë të gjitha akuzat që lidhen me çështjen e Qipros dhe çështjet e pakicave në Turqi. Për më tepër, ajo hodhi poshtë

rekomandimin e Greqisë , duke argumentuar se “prania e Turqisë në Qipro rrjedh nga traktatet ndërkombëtare të vitit 1960 dhe brenda kuadrit të detyrimeve të saj si fuqi garantuese”.

Lidhur me çështjet e personave të zhdukur, pronës, lirisë fetare dhe trashëgimisë kulturore, Turqia deklaroi se “ato bien ekskluzivisht brenda kompetencës së autoriteteve turke qipriote, të cilat po marrin të gjitha masat e nevojshme”.

Shumë vende, përfshirë Norvegjinë, Francën, Kanadanë, Portugalinë, Danimarkën, Indinë, Gjermaninë dhe Japoninë , i bënë thirrje Turqisë të garantojë pavarësinë e gjyqësorit, të reformojë Këshillin e Gjyqtarëve dhe Prokurorëve dhe të sigurojë ndarjen e pushteteve.

Shtete të shumta i bënë thirrje Turqisë të ndryshojë legjislacionin kundër terrorizmit, të mbrojë gazetarët dhe mbrojtësit e të drejtave të njeriut dhe të sigurojë të drejtën për tubim paqësor.

Gjermania bëri thirrje, ndër të tjera, për forcimin e pavarësisë dhe paanshmërisë së sistemit gjyqësor, si dhe për rishikimin dhe përputhshmërinë e ligjeve të saj kundër terrorizmit, shpifjes dhe dezinformimit me Paktin Ndërkombëtar për të Drejtat Civile dhe Politike.

Irlanda dhe Uruguai gjithashtu rekomandojnë që të përfshijnë orientimin seksual dhe identitetin gjinor në nenin 122 të Kodit Penal dhe të ofrojnë mbrojtje legjislative për individët LGBTIQ.