“Çka nëse refuzoj?”, plani i Dodikut për të penguar zgjedhjet për President të Republikës Sërpska pasi iu mor mandati

“Po sikur të refuzoj?” Me këto fjalë, të publikuara në rrjetet sociale, Milorad Dodik njoftoi një kapitull të ri të mundshëm në konfliktin e tij me institucionet e shtetit të Bosnjës dhe Hercegovinës, pak para se Komisioni Qendror i Zgjedhjeve (KQZ) i BeH, më 6 gusht, t’i hiqte mandatin si President i Republikës Sërpska.

Vendimi i KQZ-së u mor në përputhje me Ligjin Zgjedhor të BeH, pasi Gjykata e Bosnjës dhe Hercegovinës e kishte dënuar përfundimisht Dodikun me një vit burg dhe e kishte ndaluar të mbante poste publike për gjashtë vjet.

Kjo hapi rrugën për zgjedhje të parakohshme për Presidentin e RS-së, por gjithashtu krijoi dyshime serioze se mbajtja e tyre mund të bllokohej ose pengohej nga vetë entiteti.

Të mërkurën, Dodik njoftoi një referendum në RS për mandatin e tij në përgjigje të vendimit të KQZ-së.

Kushtetuta e Bosnjës dhe Hercegovinës nuk parashikon mundësinë e mbajtjes së referendumeve në entitete.

Më parë, pasi u shpall vendimi më 1 gusht, Dodik tha se “për sa kohë që është president, zgjedhjet nuk do të mbahen në territorin e RS-së”.

“U bëj thirrje bashkëpunëtorëve të mi të hedhin poshtë çdo mundësi për mbajtjen e zgjedhjeve të parakohshme presidenciale, të angazhojnë policinë për të parandaluar organizimin e çdo qendre votimi”, u tha ai gazetarëve në Banja Luka në atë kohë.

Misioni i Organizatës për Siguri dhe Bashkëpunim në Evropë (OSBE) në Bosnjë dhe Hercegovinë, në përgjigje të Radios Evropa e Lirë, u bëri thirrje të gjithë zyrtarëve të respektojnë vendimet e Komisionit Qendror Zgjedhor të Bosnjës dhe Hercegovinës dhe institucioneve përkatëse gjyqësore.

“Çdo përpjekje për të penguar ose parandaluar zgjedhjet e parakohshme do të përfaqësonte një shkelje të drejtpërdrejtë të sundimit të ligjit dhe parimeve demokratike”, deklaroi OSBE në përgjigje të një kërkese nga Radio Evropa e Lirë.

Zgjedhjet e parakohshme mund të shpallen vetëm pasi të ketë skaduar afati për apelim të vendimit të KQZ-së. Pasi vendimi të bëhet i formës së prerë, zgjedhjet duhet të mbahen brenda 90 ditëve.

Ligji zgjedhor i BeH përcakton qartë se mandati i një zyrtari të zgjedhur përfundon në ditën kur vendimi që e dënon atë me të paktën gjashtë muaj burg bëhet i formës së prerë.

Në ditët pas publikimit të vendimit përfundimtar të Gjykatës së BeH, Aleanca e tij e Social Demokratëve të Pavarur (SNSD) e hodhi poshtë vendimin, qeveria e RS mbajti të njëjtin qëndrim dhe u njoftua një seancë e jashtëzakonshme e Asamblesë Kombëtare të entitetit, e cila, siç u njoftua, duhet të japë një “përgjigje të përshtatshme”.

Megjithatë, deri më tani asnjë institucion i Republikës Sërpska nuk ka vendosur zyrtarisht të mbështesë kërcënimet e Dodik.

Komisioni Qendror i Zgjedhjeve nuk iu përgjigj pyetjes së REL-it në lidhje me njoftimin e Dodikut për bllokimin e zgjedhjeve.

Një zyrtar i KQZ-së, në kushte anonimiteti, tha se KQZ-ja është e detyruar të shpallë zgjedhje të parakohshme pasi vendimi për revokimin e mandatit të Dodikut të bëhet përfundimtar.

Megjithatë, derisa vendimi të bëhet përfundimtar, mandati i Milorad Dodikut nuk përfundon zyrtarisht.

Kjo do të thotë se ai do të vazhdojë të shërbejë si President i RS-së, gjë që ai tashmë po e përdor për të hedhur poshtë vendimin e KQZ-së së BeH-së.

Ligji zgjedhor i BeH nuk specifikon se çfarë pjesëmarrjeje kërkohet që zgjedhjet të jenë të vlefshme. Dodik u bëri thirrje qytetarëve, përveç institucioneve, të kundërshtojnë zgjedhjet.

Milorad Dodik ka të drejtë të apelojë vendimin e KQZ-së në Divizionin e Apelit të Gjykatës së BeH, dhe afati për ta bërë këtë është dy ditë pas marrjes së vendimit që i heq mandatin.

Ligji Zgjedhor përcakton se pas përfundimit të mandatit, vendimet “dërgohen si rregull me postë, personalisht personit të cilit i janë destinuar, dhe me faks, dhe vetëm në raste të veçanta me tërheqje personale në selinë e KQZ-së së BeH, me njoftim paraprak të shërbimit kompetent”.

Anëtari i KQZ-së, Suad Arnautoviq, u tha gazetarëve pas seancës në të cilën iu hoq mandati i Dodik-ut se procedurat ligjore para shpalljes së zgjedhjeve të parakohshme mund të zgjasin deri në dy muaj, dhe se pas skadimit të afatit të apelimit, KQZ-ja do të jetë e detyruar të shpallë zgjedhjet dhe t’i zhvillojë ato në përputhje me afatet ligjore.

Zgjedhjet e rregullta të përgjithshme në Bosnjë dhe Hercegovinë janë planifikuar për tetor 2026, kështu që mandati i presidentit të entitetit të zgjedhur në zgjedhje të parakohshme do të zgjasë deri në zgjedhjet e përgjithshme.

Shumica e partive opozitare në RS e kanë hedhur poshtë tashmë thirrjen e Dodikut për SNSD-në për formimin e një “qeverie uniteti kombëtar” në RS dhe veprim të përbashkët në institucionet e BeH në përgjigje të humbjes së mandatit të Dodikut.