Ish-ministri grek thotë se tash jetojmë në teknofeudalizëm - çfarë është ky?

Ish-ministri i financave i Greqisë, Yanis Varoufakis, në librin e tij Teknofeudalizmi: Çfarë e vrau kapitalizmin (2023), pretendon se nuk jetojmë më në kapitalizëm, por në një feudalizëm të ri digjital, në të cilin gjigantët e teknologjisë si Amazon dhe Google fitojnë para jo duke prodhuar, por duke nxjerrë qira përmes kontrollit të të dhënave, vëmendjes dhe tregut.

Sipas kësaj teorie, platformat janë bërë prona feudale digjitale, me përdoruesit si skllevër që krijojnë vlerë me profilet e tyre, dhe prodhuesit si vasalë që paguajnë komisione deri në 40 për qind. Ky model, i cili është gjithnjë e më i pranishëm në SHBA, ngadalëson inovacionin, rrit dallimet sociale dhe dobëson demokracinë, pohon ai.

Varoufakis propozon një taksë mbi qiranë digjitale, të ardhurat bazë dhe demokratizimin e pronësisë së platformave sipas modelit të kooperativave si Mondragón i Spanjës.

Në librin Teknosocializmi, autorët Brett King dhe Richard Petty propozojnë një bashkim të teknologjive të përparuara dhe drejtësisë sociale.

Një model i ngjashëm tashmë po testohet në Kinë, ku nga viti 2021 eksperimenti "Prosperitet i përbashkët" po zbatohet në qytetin Hangzhou, i cili synon të rrisë pjesën e familjeve me të ardhura vjetore midis 12 mijë dhe 60 mijë eurove në 80 për qind.

Inteligjenca artificiale, e cila optimizon shërbimet publike si kujdesi shëndetësor përmes përpunimit masiv të të dhënave, luan një rol kyç në këtë, raporton kp.

Përveç teknofeudalizmit dhe teknosocializmit, teknolibertarizmi, eko-teknokracia, rritja dhe kooperativat digjitale përmenden si rrugë të mundshme zhvillimi.

Disa teoricienë të tekno-feudalizmit besojnë se ai kërcënon demokracinë, ndër të tjera, sepse duke inkurajuar polarizimin, arrin një angazhim më të madh dhe një mbajtje më të gjatë në platformë, gjë që mundëson fitime më të mëdha.

Meqenëse disa qytete dhe vende, jo vetëm Kina, por edhe India dhe disa vende evropiane si Estonia, tashmë po eksperimentojnë me të ardhurat bazë dhe disa forma të demokratizimit të teknologjive digjitale, ndërsa në të njëjtën kohë ajo që Varoufakis e quan teknofeudalizëm po forcohet, lind pyetja, çfarë do të mbizotërojë në të ardhmen?

Drejtimet e zhvillimit të shoqërive janë një libër i hapur me një numër mundësish të paparashikueshme, kështu që është e vështirë të parashikohet se në cilin drejtim do të zhvillohen gjërat.