Kostoja tragjike e temperaturave të larta – shifra që tregojnë se sa ‘vdekje shtesë shkaktuan ato, në disa vende të Evropës

Kjo verë ishte një nga më të nxehtat e regjistruara ndonjëherë në Evropë, me temperatura që arritën mbi 46 gradë Celsius (114 gradë Fahrenheit), duke shkaktuar zjarre dhe vdekjen e mijëra njerëzve, veçanërisht në mesin e të moshuarve.

Dhe ndryshimi i klimës ka të ngjarë të jetë “përgjegjës” për 68 përqind, ose rreth 16,500, të vdekjeve shtesë të lidhura me nxehtësinë, sipas një studimi të ri nga Instituti Grantham - Ndryshimi i Klimës dhe Mjedisi në Londër, Mbretëria e Bashkuar, shkruan Al Jazeera.

Kjo pjesërisht për shkak se temperaturat në rritje të shkaktuara nga ndryshimet klimatike të shkaktuara nga njeriu janë shkaku kryesor i zjarreve intensive që shkatërruan pjesë të kontinentit këtë vit.

Sipas të dhënave, në Spanjë u dogj katër herë më shumë sipërfaqe toke sesa mesatarja vjetore e zakonshme, me 380,000 hektarë - më shumë se pesë herë më e madhe se madhësia e Singaporit.

Në Portugali, u dogjën 280,000 hektarë tokë - më e madhe se sipërfaqja e vendit të Luksemburgut dhe dy herë e gjysmë më e madhe se mesatarja vjetore.

Zjarre të mëdha zjarri u raportuan gjithashtu në Francë, Itali, Greqi, Shqipëri dhe Turqi këtë vit.Por Spanja mbajti barrën e nxehtësisë këtë vit me më shumë se 1,100 vdekje “për faj” të një vale të nxehti 16-ditore në gusht, sipas Institutit Shëndetësor Carlos III me seli në Madrid.

Studimi theksoi se të moshuarit me probleme shëndetësore ishin veçanërisht të prekshëm nga mbinxehja e mjediseve të brendshme.

Çfarë zbuloi studimi?

Studimi i Institutit Grantham, i cili shqyrtoi 854 qytete evropiane, zbuloi se rritja mesatare e temperaturës me afërsisht 3.6C (6.48F) ishte “përgjegjëse” për 68 përqind të 24,400 vdekjeve të vlerësuara të lidhura me nxehtësinë këtë verë.

Analiza e të dhënave të mbledhura në të gjitha qytetet evropiane u krye nga studiues në “Imperial College of London” dhe “London School of Hygiene and Tropical Medicine”.

Të dy institucionet paralajmëruan se rezultati është vetëm "një pamje e shkurtër" e numrit të vërtetë të vdekjeve të lidhura me nxehtësinë ekstreme, pasi qytetet e studiuara përfaqësojnë vetëm një të tretën e popullsisë së Evropës.

Ajo deklaroi se nxehtësia ekstreme është "lloji më vdekjeprurës i motit" dhe se vdekjet nga nxehtësia e raportuara zyrtarisht në Evropë mbeten "nënvlerësuara ndjeshëm".

Rezultatet e hulumtimit "nënvizojnë pse nxehtësia ekstreme njihet si një vrasës i heshtur", thanë autorët e raportit.

Cilat vende u prekën më keq?

Vdekjet shtesë të lidhura me nxehtësinë si rezultat i ndryshimeve klimatike u raportuan si më poshtë: Italia - 4,597; Spanja - 2,841; Gjermania - 1,477; Franca - 1,444; Mbretëria e Bashkuar - 1,147; Rumania - 1,064; Greqia - 808; Bullgaria - 552; Kroacia – 268.

Në kryeqytete, ndryshimi i klimës çoi në 835 vdekje shtesë në Romë; 630 në Athinë; 409 në Paris; 387 në Madrid; 360 në Bukuresht; 315 në Londër; dhe 140 në Berlin.

Midis 30 kryeqyteteve evropiane të mbuluara, Roma, Athina dhe Bukureshti kishin “vdekshmërinë e tepërt” më të lartë të vlerësuar për popullsi këtë verë.

Çfarë shkaktoi rritjen e temperaturave në Evropë?

Sipas studimit, qytetet janë shumë të ndjeshme ndaj valëve të nxehtësisë për shkak të pranisë së "sasive të mëdha të sipërfaqeve të betonit dhe asfaltit", të cilat bllokojnë dhe mbajnë nxehtësinë, thuhet në shkrimin e Al Jazeera.

Sistemet e transportit dhe përdorimi i energjisë në qytete gjithashtu kanë tendencë të gjenerojnë "edhe më shumë, duke intensifikuar temperaturat e rrezikshme urbane".

Për më tepër, një valë e fortë nxehtësie në gusht, e shkaktuar si nga një "kupolë nxehtësie" ashtu edhe nga një "shtëllungë nxehtësie" - rritja e masave të ajrit të nxehtë nga Afrika e Veriut dhe Gadishulli Iberik - preku të gjithë rajonin mesdhetar të Evropës, veçanërisht Gadishullin Iberik, zbuloi studimi.

Cilët kishin më shumë gjasa të prekeshin nga nxehtësia në rritje?

Sipas raportit, njerëzit e moshës 65 vjeç e lart përbënin 85 përqind të “vdekjeve të tepërta”, duke theksuar se si verat më të nxehta "do të bëhen gjithnjë e më vdekjeprurëse për popullsinë në plakje të Evropës", thuhet në raport.

Kjo ndodh sepse problemet shëndetësore themelore që janë më të zakonshme tek të moshuarit mund të përkeqësohen nga ngrohja e shpejtë e mjediseve të brendshme, shpjegoi ai.

Ndotja e ajrit dihet gjithashtu se luan një "rol të rëndësishëm" në vdekjet që lidhen me nxehtësinë.

Studimi shtoi se shumica e vdekjeve që lidhen me nxehtësinë nuk raportohen si të lidhura me rritjen e temperaturave, "ndërsa shifrat zyrtare të qeverisë mund të duhen muaj për tu shfaqur, nëse ato publikohen fare".

Cila është zgjidhja?

Autorët e studimit rekomanduan që qytetet duhet të zgjerojnë hapësirat "e gjelbra" dhe "blu", të cilat njihen për uljen e efektit të nxehtësisë urbane duke ofruar "hapësira të rëndësishme më të ftohta që mund të jenë shpëtim për njerëzit në valë të nxehta", veçanërisht ata që nuk kanë qasje në sisteme kondicionimi ajri.

Sipas Organizatës Botërore të Shëndetësisë (OBSH), hapësirat e gjelbra i referohen të gjitha zonave urbane "të mbuluara nga bimësia e çdo lloji".

Kjo përfshin kopshte, parqe, pellgje dhe çati të gjelbra ndër hapësira të tjera.

Hapësirat përcaktohen nga Biblioteka Kombëtare e Mjekësisë si ato të dominuara nga një element ujor, siç është një breg liqeni, lumi ose bregdeti.

Studimi gjithashtu rekomandoi që të vendosen sisteme paralajmërimi të hershëm dhe këshilla në kohë për publikun për të kufizuar numrin e viktimave.

Gjithashtu rekomandoi përshtatjen e kushteve të punës dhe aktiviteteve gjatë periudhave të nxehtësisë ekstreme.

“Planet e veprimit për shëndetin nga nxehtësia janë një mjet kyç për të zvogëluar vdekjet gjatë nxehtësisë ekstreme, pasi ato synojnë të caktojnë përgjegjësi në rast emergjence dhe të planifikojnë masa afatshkurtra dhe afatgjata për të zvogëluar rreziqet”, shkruan autorët e studimit.