Vuçiq ishte në Sarajevë ndërsa snajperët vrisnin fëmijë - prindërit qanin ndërsa mblidhnin trupa

Kur viktima e synuar është një civil, ose edhe më keq - një fëmijë, në anën tjetër snajperi duhet të jetë dhe ta përfundojë vetë. Në vitet 1990, publiku qarkulloi një deklaratë të supozuar nga një snajper i panjohur i cili, kur u pyet pse i shënjestron fëmijët, u përgjigj: "Sepse kur goditen, dikush gjithmonë kthehet, kështu që ke një shans për një goditje tjetër."

Zyra e prokurorit në Milano nisi papritur një hetim mbi "Safarin e snajperëve” në Sarajevë, gjatë të cilit, siç thuhet, snajperët erdhën në fushën e betejës së Sarajevës për të qëlluar civilët në qytet nga kodrat për shuma të konsiderueshme parash.

Gjatë rrethimit pothuajse katërvjeçar serb të Sarajevës, veproi një numër i madh snajperësh. Sipas të dhënave zyrtare, nga më shumë se 11.500 qytetarë të vrarë të Sarajevës, midis tyre 1.600 fëmijë, 225 persona u vranë nga zjarri i snajperëve, nga të cilët 60 fëmijë. Çdo fëmijë u vra individualisht, sepse kështu vret një snajper, individualisht, raportojnë mediat kroate.

Hetimi në Milano u nis në bazë të raportit të paraqitur nga shkrimtari italian Ezio Gavazzeni, i cili mblodhi prova, si dhe raportet e ish-kryetares së bashkisë së Sarajevës, Benjamina Kariq.

Hetuesit deklarojnë se "turistët snajperë" dyshohet se morën pjesë në vrasje masive pasi u paguan shuma të mëdha parash anëtarëve të ushtrisë së ish-liderit serb të Bosnjës, Radovan Karaxhiq, i cili u dënua për gjenocid dhe krime të tjera kundër njerëzimit në vitin 2016, për ti çuar ata në kodrat përreth Sarajevës për të qëlluar banorët për argëtim.

Menjëherë pas kësaj, gazetari investigues kroat Domagoj Margetiq paraqiti një padi në Prokurorinë e Milanos kundër presidentit serb Aleksandar Vuçiq për përfshirjen e tij në aferën "Sarajeva Safari".

Ky i fundit i quajti pretendimet gënjeshtra, por komentuesit me të cilët foli mediumi kroat Slobodna Dalmacija pajtohen se roli i Vuçiq në këtë çështje ende nuk është hetuar. Megjithatë, dihet se Vuçiq ishte në kodrat përreth Sarajevës, në varrezat hebraike gjatë luftës. Filip Shvarm, kryeredaktor i javores Vreme, thotë se duhet të presim rezultatet e hetimit.

"Nga erdhi Vuçiq? Ai ishte 22-23 vjeç në atë kohë, në vitin 1992, ishte shumë i ri. E pamë me rroba civile, ishte me Sheshelin dhe nuk besoj se kishte ndonjë rol të rëndësishëm në Pale (qendra kryesore e serbëve të Bosnjës gjatë kohës së luftës). Ajo që është ai sot nuk duhet të ngarkohet me atë që ishte atëherë - ai nuk ishte as i shquar dhe as i fuqishëm atëherë, por vetëm një nga njerëzit përreth Sheshelit, dhe kishte shumë prej tyre. Në atë kohë, për atë që ishte Shesheli, Radovan Karaxhiq, Ratko Mlladiq dhe të tjerë ishin shumë më përgjegjës për atë që ndodhi në Pale, sesa një djalë 22-23-vjeçar", tha Shvarm.

Ai kujton gjithashtu historinë se Vuçiq më pas qëndroi me "Vojvoda Aleksiq, një lloj komandanti paraushtarak në atë kohë, dhe pastaj shkoi të punonte si gazetar".

"Ai vetë thotë se ishte gazetar sepse dinte anglisht. Në Pale ishte mjaft kaotike atëherë, u shfaqën njerëz të ndryshëm. Midis tyre, edhe Vuçiq kishte një rol, një të vogël, nuk e dimë çfarë lloj, ndoshta ishte vërtet gazetar, ndoshta përkthente lajme agjencish ose fliste e përkthente kur vinin të huaj. Por duhet të pranoj se nuk di asgjë specifike rreth përfshirjes së tij në Republikën Serbe në atë kohë dhe nuk zgjati shumë, vetëm disa muaj nuk di asgjë specifike. Ndoshta, nëse ai do të kishte qenë më i rëndësishëm ose me ndikim, do të kishim zbuluar diçka më së voni në fund të viteve 90, kur ai ishte ministër i Informacionit ose sekretar i përgjithshëm i Partisë Radikale Serbe. Por atëherë askush nuk e mori seriozisht”, shpjegon Shvarm.

Sonja Biserko, themeluese e Komitetit të Helsinkit për të Drejtat e Njeriut, një organizatë që merret me krimet që nga luftërat, thotë se Varrezat hebraike ishin një vend veçanërisht i preferuar nga i cili ata shënjestruan qytetarët e Sarajevës.

“Kjo tani është kthyer si një bumerang, para së gjithash duke na kujtuar rolin e radikalëve, dhe për këtë arsye të Vuçiqit, i cili ishte vullnetar dhe u zhvendos atje. Nuk e di nëse ai qëlloi, por ai ishte i pranishëm. Ky është një lloj diskreditimi moral. Roli i radikalëve në luftëra mbeti i pa hetuar mjaftueshëm, sepse Sheshel u dënua vetëm për Hrtkovci dhe përbuzje të gjykatës, nuk u hodh dritë mbi gjithçka që bënë radikalët në Kroaci dhe Bosnjë", përfundon ajo.

Xhenana Karup Drushko, një gazetare nga Sarajeva e cila e kaloi të gjithë luftën në qytetin e rrethuar, beson se historia për safarin ka rikthyer temën e rrethimit të Sarajevës.

"E përsëris se dihet se kush e mbajti rrethimin e Sarajevës - Ushtria e Republikës Serbe. Serbia kishte një rol të drejtpërdrejtë në të. Nuk ishte normale që Vuçiq të ishte në varrezat hebraike në vitin 1993. Ai ishte palë në konflikt, u vendos që Serbia ishte agresorja”, thotë Karup Druško për “Slobodna”.

Ajo gjithashtu kujton se në vendimet e Hagës ka shumë deklarata për foletë e snajperëve dhe stërvitjen e snajperëve serbë.

“Historia për safarin është monstruoze, por nuk e di kush është më keq - ata që erdhën apo ata që e organizuan. Qesha këtë mëngjes - nuk e dija që kokat tona vlenin 300 mijë euro ose marka, nuk e di çfarë. Kjo ishte një shumë e madhe në atë kohë.”

Drushko gjithashtu thotë se ajo publikoi emrat e snajperëve që Haga i dërgoi Prokurorisë së BeH në vitin 2004, por se atëherë nuk u bë asgjë për këtë.

“Kur publikova emrat e disa snajperëve sipas dokumentacionit të Hagës, njerëzit më kontaktuan, i njohin. Disa jetojnë të lirë në Beograd dhe janë aktivë në Facebook”, thotë ajo.

"Rrethimi i Sarajevës ishte gjëja më monstruoze. Më kujtohet, redaksia e Dan ishte në anën e majtë të Miljackës, dhe na duhej të kalonim urën e famshme Çobanije në të djathtë, të cilën e mbulonin nga Trebeviçi, nga varrezat hebraike. Më kujtohen një mijë situata kur, duke dashur të shkoja në punë, më duhej të ndalesha dhe të fshihesha te Teatri Kombëtar dhe të prisja, sepse një snajper do të qëllonte njerëz. Dhe dëgjon - sepse ata ishin silenciatorë - vetëm në momentin që një plumb godet pjesën metalike të urës, merr një rikoshet... thjesht e di që nuk të lejohet të kalosh. Kjo ishte mënyra jonë normale... dua të them jonormale... në fakt normale jonormale e jetesës për tri vjet e gjysmë", kujton ajo.