Mbretëria e Bashkuar ka ndaluar dërgesën e kontrolluesve të lojërave në Rusi. Cili është qëllimi?

Mbretëria e Bashkuar ka ndaluar eksportin e kontrolluesve të videolojërave në Rusi, sepse dyshohet se pajisjet përdoren për të kontrolluar dronët në vijat e frontit në Ukrainë. Sipas ekspertëve, ky hap thekson se kufijtë midis elektronikës së konsumit dhe luftës moderne janë fluide.

Episodi tregon gjithashtu se si burokratët larg vijave të frontit në Ukrainë ndihmojnë në formësimin e fytyrës së konfliktit duke vendosur se çfarë mund dhe nuk mund t’i shitet secilës palë. Megjithatë, meqenëse mallrat e konsumit të përgjithshëm tani po përdoren si armë lufte, detyra e vendosjes së kontrolleve të eksportit nganjëherë duket si një luftë kundër mullinjve me erë.

Kufizimi i ri tregtar i Mbretërisë së Bashkuar vjen së bashku me një listë mallrash të tjera, eksporti i të cilave në Rusi është i ndaluar, duke përfshirë softuerët e prodhimit të naftës, kimikate të caktuara dhe një gamë të gjerë pajisjesh elektronike. Në total, rreth 150 artikuj të rinj iu shtuan listës tashmë të gjerë të ndalimeve britanike të eksportit.

“Konsolat e lojërave nuk duhet të përdoren më për të vrarë në Ukrainë”, tha Sekretari i Jashtëm Stephen Doughty në lidhje me artikullin që tërhoqi më shumë vëmendjen në listën e re. Qeveria britanike tha se qëllimi ishte të kufizohej aftësia e Rusisë për të sulmuar dhe penguar makinën e saj industriale të luftës, e cila kishte qenë qëllimi i deklaruar i sanksioneve gjatë tre viteve të fundit.

SHBA-ja dhe BE-ja kanë regjime të ngjashme sanksionesh, ku ky i fundit mbulon edhe joystick-ët dhe kontrolluesit e lojërave këtë vit.

Megjithatë, mbeten pyetje në lidhje me efektivitetin e masave të tilla.

“Nëse Rusia dëshiron kontrollues për videolojëra, ajo do t’i gjejë ato”, tha Robert Shaw, drejtor i programit të Kontrollit të Eksportit dhe Mospërhapjes në Qendrën James Martin për Studime të Mospërhapjes në Institutin Middlebury të Studimeve Ndërkombëtare. Shumica e këtyre pajisjeve që tashmë hyjnë në Rusi ndoshta vijnë nga Kina, shtoi ai.

Shumica e kontrolluesve të videolojërave prodhohen në Kinë ose Japoni, dhe shumë pak, nëse ka, prodhohen në Mbretërinë e Bashkuar. Kjo ngre pyetje në lidhje me efektin praktik të ndalimit, pasi ai vetëm do të parandalonte rieksportin përmes porteve britanike në vend që të ndërpriste një burim jetësor prodhimi.

Forca e sanksioneve nga vende si Mbretëria e Bashkuar dhe BE-ja, të cilat kanë prodhim të kufizuar në masë të elektronikës, por teknologji të sofistikuar, qëndron, sipas ekspertëve, kryesisht në kufizimin e aksesit në teknologjinë më të përparuar në fushat ku Perëndimi ka një avantazh konkurrues. Këto produkte dhe njohuritë e nevojshme për t’i përdorur ose prodhuar ato nuk janë lehtësisht të disponueshme diku tjetër, që do të thotë se është më e lehtë dhe më efektive të kufizohet shpërndarja e tyre.

Në fakt, ligjet e Mbretërisë së Bashkuar për kontrollin e eksporteve janë hartuar në këtë frymë dhe kufizojnë mundësinë për të transferuar teknologjinë e nevojshme për zhvillimin, prodhimin ose përdorimin e mallrave të kontrolluara në Rusi.

Kontrolluesit e videolojërave nuk i përshtaten saktësisht përshkrimit të një produkti të specializuar evropian të teknologjisë së lartë, si makinat holandeze për prodhimin e mikroçipave që janë qendrore për prodhimin global të kompjuterëve, pajisjet e specializuara britanike të telekomunikacionit ose instrumentet gjermane për matjen e dridhjeve mikroskopike.

Megjithatë, kjo nuk do të thotë që ndalimi është i pabazuar, thotë Shaw, specialisti i kontrollit të eksporteve. Për një gjë, është një reklamë e mirë dhe tërheq vëmendjen e njerëzve, gjë që është e vlefshme në vetvete, tha ai.

“Kjo do të ndihmojë në rritjen e ndërgjegjësimit për përdorimin e dyfishtë të kaq shumë aseteve dhe se si ato mund të përdoren në avantazhin e tyre në një konflikt aktiv ushtarak”, tha Shaw. Adhuruesit e videolojërave dhe veçanërisht industria e elektronikës për konsumatorin kanë treguar interes të madh për këtë histori, edhe pse nuk janë audienca e zakonshme e synuar për detajet e thata të politikës britanike të sanksioneve.

“Kjo pak njohuri mund të jetë e mjaftueshme për të bërë pyetje në lidhje me partnerë të rinj biznesi ose rrugë të çuditshme transporti detar për në Azinë Qendrore”, shpjegoi Shaw. Mund të ndihmojë në ngritjen e alarmit kur diçka nuk shkon dhe të çojë në pyetje të tilla si: “Pse po i porosisin këto mallra dhe pse po i dërgojmë në një treg shumë të vogël?”

Vendet e Azisë Qendrore, Turqia dhe India kanë shërbyer si pika të rëndësishme tranziti për të anashkaluar sanksionet perëndimore dhe për të importuar mallra të ndaluara në Rusi.

Ndalimi zgjeron gjithashtu kuadrin ligjor në dispozicion të autoriteteve britanike për të luftuar tregtinë e paligjshme me Rusinë. Nëse një dërgesë që vjen nga Mbretëria e Bashkuar sekuestrohet me dyshimin se mund të devijohet nga Rusia për qëllime ushtarake kundër Ukrainës, tha Shaw, autoritetet mund ta sekuestrojnë dërgesën dhe të nisin një hetim mbi një bazë të fortë ligjore.

Edhe pse listat e sanksioneve të aleatëve perëndimorë në përgjithësi përputhen ngushtë, Kina, e cila furnizon pjesën më të madhe të elektronikës që rrjedh në Rusi, nuk ka gjasa të ndjekë shembullin me një ndalim formal të kontrolluesve. Megjithatë, ekziston mundësia që Pekini të ushtrojë ndikim joformal. Në të kaluarën, zyrtarët kinezë janë përpjekur të ecin në një vijë të hollë midis mbështetjes së “partnerit të tyre strategjik” Rusinë dhe ruajtjes së marrëdhënieve të mira me qeveritë perëndimore. Dhe disa kompani kineze madje mund ta konsiderojnë më mirë të presin me disa shitje në mënyrë që të mos rrezikojnë pozicionin e tyre në tregjet perëndimore, tha Shaw.

Tashmë ka shenja se kjo mund të jetë e vërtetë.

Për shembull, DJI, prodhuesi më i madh i dronëve në Kinë, tha se po shqyrton mundësinë e përdorimit të produkteve të tij në zona lufte.

Vetëm disa muaj pas pushtimit të Ukrainës nga Rusia, kompania lëshoi një deklaratë duke thënë se “ne pendohemi absolutisht për çdo përdorim të produkteve tona për të shkaktuar dëm”. Shpërndarësit, rishitësit dhe partnerët e biznesit “janë zotuar … të mos shesin produkte DJI te klientët që synojnë qartë t’i përdorin ato për qëllime ushtarake”, thuhet në deklaratë./DefenseNews/