“Gatishmëria 2030”: Si po planifikon Evropa të riarmatoset dhe a mund ta përballojë atë?

Bashkimi Evropian është angazhuar për të forcuar kapacitetet evropiane të mbrojtjes.

Propozimi i Komisionit Evropian, i emërtuar fillimisht “Riarmatosja e Evropës” dhe tani i njohur si “Gatishmëria 2030”, i jep përparësi furnizimit me pajisje strategjike, si mbrojtja ajrore dhe raketore, sistemet e artilerisë, raketat, municionet dhe sistemet me dron dhe anti-drone.

Shpenzimet ushtarake do të përjashtoheshin nga kufizimet strikte fiskale evropiane.

Nëse çdo shtet anëtar do të shpenzonte 1.5% të PBV-së së tij për mbrojtjen, mesatarisht, shuma e kombinuar do të ishte 650 miliardë euro.

Përveç kësaj, plani parashikon 150 miliardë euro kredi për të blerë kapacitete mbrojtëse të prodhuara kryesisht në Evropë.

Burime shtesë financimi për mbrojtjen janë në studim, duke përfshirë mobilizimin e financimit privat.

BE po studion gjithashtu harmonizimin e kërkesave dhe prokurimet e përbashkëta për të siguruar një treg më efikas, për të ulur kostot, për të garantuar qasjen ndërkufitare në zinxhirët e furnizimit dhe për të rritur konkurrencën e sektorit të mbrojtjes në tërësi, shkruan Euronews.

Në total, rreth 2500 NVM operojnë në industrinë e mbrojtjes të BE-së. Në periferi të Pragës, kryeqyteti i Republikës Çeke, në njërën prej tyre, çdo vit 60 personel prodhojnë 70 automjete ajrore pa pilot.

Këto UAV kanë aplikime civile dhe ushtarake.

Ato aktualisht janë duke u përdorur për vëzhgim, komunikim dhe operacione të inteligjencës në zonat e konfliktit në Ukrainë dhe Irak.

Modeli i tyre i fundit sapo ka marrë një certifikim kyç që duhet të ndihmojë në përshpejtimin e vendosjes së tij nëpër anëtarët e NATO-s, pohon Ladislav Semetkovský, CEO i kompanisë.

“Procesi i certifikimit ka vazhduar për pesë vjet me mbi 40 ekspertë që punojnë në të”, shpjegon Semetkovský.

Qarkullimi i kompanisë këtë vit duhet të jetë rreth 40 milionë euro.

Ajo ka krijuar një partneritet me gjigantin evropian Airbus Defense and Space.

Menaxherët thonë se UAV-të e tyre janë prodhuar tërësisht në Evropë.

“Unë mendoj se kompanitë si ne janë jashtëzakonisht të rëndësishme për ruajtjen e sigurisë së Evropës, sepse industria vendase e mbrojtjes mund të sigurojë furnizimin dhe funksionimin e qëndrueshëm të çdo teknologjie, qoftë ushtarake apo civile”, thotë Semetkovský. “Pra, bashkëpunimi me prodhuesit evropianë është vendimtar për mbrojtjen e Evropës”.

Megjithatë, ky bashkëpunim shpesh i ka lënë ata të frustruar, thonë menaxherët, pasi burokracia dhe rregullimi i tepërt kanë kufizuar nënshkrimin e kontratave që do të rrisnin efektivisht prodhimin dhe do të krijonin më shumë vende pune.

“Unë me të vërtetë mendoj se problemi më i madh është se politika është larguar nga ajo që mund të bëjë një industri vërtet inovative dhe ka, le të themi, një hendek ose thjesht mungesë dialogu me njëri-tjetrin”, pohon Jan Sechter, Kryetar i Bordit Mbikëqyrës të Primoco UAV.

“Dhe ky mund të jetë një burim shqetësimi për industrinë, kur bëhet fjalë për prokurimet publike, për shembull. Ne kemi nevojë për një komunikim më të madh dhe më të mirë midis Shteteve, kërkimit, zhvillimit dhe industrisë. Kjo është mjaft e zakonshme në Shtetet e Bashkuara, dhe gjithashtu këtu në Evropë ne duhet të mësohemi me të dhe ta mbështesim atë”.

Sektori i mbrojtjes i Evropës ofron rreth 600,000 vende pune dhe skenari i ri mund të ndihmojë për të ofruar edhe më shumë.

Por a mund ta përballojë vërtet Europa – e ngarkuar me borxhe – këtë përpjekje masive për riarmatim në situatën aktuale të paqëndrueshme ekonomike?

Në Pilsen, Zdeněk Rod, një Asistent Profesor për Sigurinë Ndërkombëtare në Universitetin e Bohemisë Perëndimore thotë se, duke pasur parasysh kontekstin e ri gjeopolitik, Evropa ka pak mundësi përveçse të ecë përpara.

“Nëse shikoni epokën e Luftës së Ftohtë, vendet anëtare të NATO-s, ata shpenzonin përafërsisht rreth katër, pesë, madje edhe 6% për mbrojtjen. Pra, ato shifra tashmë kanë qenë këtu. Pra, është diçka që nuk është e paimagjinueshme. Sigurisht, në kontekstin aktual, është paksa e komplikuar sepse borxhet kombëtare janë goxha të larta. Pra, ne mund të shohim se më shumë se 50% e anëtarëve të Bashkimit Evropian kanë çështje serioze financiare”, shpjegon Rod, i cili është gjithashtu CEO dhe bashkëthemelues i Qendrës për Konsulencë të Sigurisë.

“Ne e dimë se Evropa bazohet në një gjendje të fortë të mirëqenies. Kështu që ne duhet të gjejmë një ekuilibër midis sigurisë dhe mirëqenies që duam të ruajmë. Për shembull, ju mund të rrisni taksat, të cilat mendoj se do të ishin shumë jopopullore në shumicën e shteteve. Nëse nuk doni të huazoni më shumë para ose të rritni taksat, atëherë e vetmja gjë që mbetet është të shkurtoni diçka brenda buxhetit kombëtar”, thotë më tej Rod.

Evropa planifikon të vendosë një prag minimal që 65 për qind e komponentëve ushtarakë të kualifikuar për financim duhet të jenë evropianë.